Als moeder van twee jonge kids ken ik de uitputting van het moederschap maar al te goed.
Je snapt het wel—functioneren op nul uur slaap terwijl je kleine mensen in leven houdt. Of je nu een verse moeder bent of die slapeloze nachten alweer oude koek zijn, je herkent dit gevoel. Sommige dagen ben je op dreef. Andere dagen hoop je gewoon dat het universum je een dag vrijaf geeft en je even niet hoeft te bestaan.
Mama brein op volle toeren
Je brein staat nooit stil. Je houdt snackschema’s bij, doktorsafspraken, wie er nieuwe schoenen nodig heeft, en waarom de badkamer ineens zo raar ruikt. Je vergeet constant dingen. Soms komt het gewicht van alles gewoon… op je af.
En hoeveel je ook slaapt, je bent nog steeds moe. Maar waarom?
Klinkt dit herkenbaar:
- Je had ooit een systeem voor de was. Nu belandt je spijkerbroek in de la van je peuter. En je denkt: ah ja, het is in ieder geval gevouwen. Of heb ik dat alleen?
- Je droomt van warme koffie. Maar je hebt er per ongeluk sinaasappelsap in gedaan. Of je warmt dezelfde mok drie keer op… om hem om 15:00 uur koud op te drinken.
- Je wist het zeker: de kids gaan compleet naar school. Maar dan vergeet je toch het fruit op het aanrecht. Of je staat halverwege de rit stil: gymtassen. Nog thuis. Natuurlijk.
- Je maakt een boodschappenlijstje. Je komt thuis met 10 blikken bonen terwijl je wc-papier nodig had. Je karretje zit vol snacks maar er is niks voor het avondeten.
- Je loopt de trap af met een missie. Je komt beneden… en hebt geen idee waarom. Of je wilt op zaterdag net beginnen te roepen dat de kinderen zich moeten klaarmaken voor school. Ze zijn al een tijd wakker, vreemd. En jij, oprecht verward want niemand anders zich druk lijkt te maken.
Als ook maar één van deze dingen je bekend voorkomt… blijf lezen.
Wees gerust, het gaat niet om “slordigheid” en je bent echt niet de enige.
Wat is moederlijke uitputting?
Het is niet zomaar moe zijn. Het is een specifieke soort die komt van non-stop zorgen. Je energie is op. Je kunt je niet focussen. Je bent prikkelbaar, angstig, of gewoon… vlak.
Een deel ervan is die verhoogde alertheid-staat. Die begint op het moment dat je kind mobiel wordt.
Plotseling is alles een potentieel gevaar. De trap. Het stopcontact. Die la die ze niet open mogen maken. Je brein draait nu een 24/7 risico-assessment-programma waar je nooit om hebt gevraagd.
Een moment uit mijn échte leven:
Ik ben het avondeten aan het voorbereiden. Pak iets uit de vriezer, doe hem dicht, zet de oven aan. Dan merk ik het—die verdachte stilte die elke ouder kent.
Ik draai me om en zie beide jongens met de vriezer wagenwijd open, het ijs van de laden aan het likken. De oudste ligt in een deuk. De jongste? Kijkt me gewoon aan alsof dit volkomen normaal gedrag is.
Het wetenschappelijke stukje
Je slaap is verstoord—duh. Maar er speelt meer.
Je cortisolniveau is omhoog. Dat is je stresshormoon, en die blijft verhoogd als je constant in zorgmodus zit. Dan is er hypervigilantie. Normaal gesproken een klinische term, maar eerlijk? Het beschrijft het ouderschap perfect.
Hypervigilantie betekent dat je constant in hoge staat van paraatheid bent, buitengewoon afgestemd op alles om je heen. Klinkt bekend?
Als je voor kleine kinderen zorgt, sta je altijd aan. Altijd aan het scannen. Altijd een stap vooruit. Is het stil omdat ze lief spelen of omdat iemand lotion aan het eten is?
Die constante alertheid put je uit—fysiek én mentaal.
Wat het met je doet
Voor je kinderen had je tijd voor jezelf—échte tijd. Zelfs met een fulltime baan kon je alleen naar de wc. Wild concept, toch?
Je kon koffie pakken wanneer je maar wilde. Een telefoontje plegen zonder dat iemand plotseling een snack nodig heeft of je uithoor over wie er aan de lijn is. Je had ruimte om te denken, te lezen, te decomprimeren tijdens je woon-werkverkeer.
Nu? Het traject van je bed naar de keukentafel duurt ongeveer 30 seconden. Niet bepaald herstellend.
Zelfs met brave kinderen (en laten we eerlijk zijn, wie heeft die de hele tijd?), zelfs met een strakke routine—je bent nog steeds op hen gefocust. Dat is de klus. En het is uitputtend.
Daarom hebben we vaker pauzes nodig dan we nemen.
Wat het erger maakt
De voor de hand liggende dingen: koken, schoonmaken, de algemene chaos van mensen grootbrengen.
De minder voor de hand liggende dingen: hormonale verschuivingen, slaaptekort dat jaren duurt, gebrek aan ondersteuning.
En dan is er ook nog dit.
De multitask-valkuil
Toen mijn jongste een baby was, bewoog ik door het huis als een efficiëntiemachine—onderweg tussen kamers vier verschillende dingen oppakken en opruimen, aan de telefoon terwijl ik een luier verschoonde, het avondeten in mijn hoofd aan het voorbereiden. Efficiënt? Zeker. Houdbaar? Niet eens in de buurt.
Want wat heeft het voor zin om alles gedaan te krijgen als je nooit echt rust?
Het is moeilijk om je geen zorgen te maken over de staat van het huis, de gezichten van de kids (zijn ze schoon? onduidelijk), de washoop. Sommige dagen meer dan andere.
Ik probeer me er minder zorgen over te maken. Niet omdat ik een of andere zen-mindset heb ontgrendeld, maar omdat obsessief bezig zijn met dingen die er eigenlijk niet toe doen gewoon… zinloos is.
Wat écht helpt
Elke ouder komt hier anders achter, maar dit heb ik geleerd:
- Beweeg je lichaam—al is het maar een wandeling
- Eet echt eten als het kan
- Schrijf dingen op (je brein is al vol genoeg) – Hou het simpel, alleen jij hoeft het te begrijpen
- Bouw pauzes in—voor jou én voor iedereen
- Neem slaap-routines serieus voor het hele gezin
- Laat kinderen zelfstandig spelen en zeg ja op schermtijd, zonder schuldgevoel. Gun het jezelf
- Vraag vaker om hulp dan comfortabel voelt
Dat zelfzorg-gedoe
Ik weet het, ik weet het. Maar hoor me even aan.
Zelfzorg is geen bubbelbaden en gezichtsmaskers (hoewel, als dat jouw ding is, top). Het is jezelf toestemming geven om te rusten én daarvan te genieten zonder je er schuldig over te voelen.
Het is realistische verwachtingen hebben. Niet hard zijn voor jezelf als dingen niet perfect gaan.
Het moederschap is hard werken. Jezelf tijd en ruimte geven om te herstellen is geen optie—het is noodzakelijk.
Je verdient het om je eigen welzijn prioriteit te geven. Dus begin met een zelfzorg-routine bouwen die écht werkt voor jouw leven.
De volgende keer dat iemand vraagt “Moe?” of je een blik geeft die jou stiekem niet aanstaat, glimlach gewoon. Want:
✦ Je bent moe omdat er tijdens jouw dienst geen kind een vaatwastablet heeft opgegeten of handzeep heeft gedronken.
✦ Je bent moe omdat je ervoor zorgde dat iedereen ontbijt, lunch en iets wat op avondeten lijkt at—ook al was het niet allemaal biologisch zoals je had gepland.
✦ Je bent moe omdat je iedereen op tijd op school en werk kreeg, zelfs toen dat betekende dat je je eigen koffie op het aanrecht moest achterlaten.
✦ Je bent moe omdat je om 2 uur ’s nachts opstond om een kind met een nachtmerrie te troosten, terwijl je die slaap zelf ook hard nodig had.
✦ Je bent moe omdat je altijd klaar staat om naar hun verhalen te luisteren, zelfs als je eigen hoofd helemaal vol zit.
Het grotere plaatje
We moeten hier vaker over praten. Als samenleving, bedoel ik.
Moederlijke uitputting is echt. Het beïnvloedt je mentale en fysieke gezondheid. En toch doen we nog steeds alsof moeders het gewoon… moeten aankunnen.
Ik ben helemaal voor betaald ouderschapsverlof—voor iedereen, niet alleen moeders. Voor betaalbare of gratis kinderopvang. Voor ouders daadwerkelijk ondersteunen in plaats van alleen maar zeggen dat we gezinnen waarderen.
Moeders ondersteunen creëert gezondere, gelukkigere gemeenschappen. Het is niet ingewikkeld.
Dus, moeders
Als je nu uitgeput bent, ben je niet alleen.
Neem tijd voor jezelf. Doe dingen waar je écht van geniet. Maak ruimte voor wat voor jou belangrijk is.
Het moederschap is hard werken. Laten we dat erkennen. Laten we elkaar ondersteunen.
En hé—
Ik weet vrij zeker dat als ik 80 ben en kan slapen wanneer ik maar wil, ik terugkijk op deze uitputtende, chaotische, prachtige dagen en glimlach.
Voor nu, als je hoofd overloopt: check de Tools & Printables voor kant-en-klare rust op papier. Of vijf minuten stilte — soms is dat alles wat nodig is. Dagelijks mediteren kan simpeler (en haalbaarder) zijn dan je denkt.
